Rượu vang là gì? Tìm hiểu về các loại rượu vang

Rượu vang, một trong những loại thức uống có cồn lâu đời nhất, đã trở thành biểu tượng của sự sang trọng và tinh tế trong văn hóa ẩm thực toàn cầu. Được làm từ nho lên men, rượu vang không chỉ đơn thuần là một loại đồ uống mà còn chứa đựng những giá trị văn hóa, lịch sử, và nghệ thuật của các vùng đất sản xuất nó. Mỗi loại rượu vang mang trong mình một hương vị đặc trưng, phản ánh sự kết hợp độc đáo giữa thổ nhưỡng, khí hậu và kỹ thuật làm rượu.

Lịch sử của rượu vang

Lịch sử của rượu vang kéo dài hàng nghìn năm, với những dấu tích đầu tiên cho thấy con người đã bắt đầu sản xuất rượu vang tại Gruzia khoảng 6000 năm TCN. Bằng chứng khảo cổ cũng phát hiện ra rằng, tại Iran và Armenia, rượu vang đã xuất hiện cách đây khoảng 5000 và 4000 năm. Người xưa thường cất trữ rượu vang trong hầm, nơi có nhiệt độ ổn định, nhằm bảo đảm chất lượng, hương vị và màu sắc của rượu được duy trì tốt nhất.

Một số nguồn tài liệu lịch sử kể lại rằng, tại vương quốc Ba Tư, nhà vua đã ra lệnh dự trữ nho trong kho để sử dụng khi gặp khan hiếm. Trong quá trình bảo quản, một số quả nho bị hỏng và lên men, tạo ra một loại nước có màu. 

Ban đầu, người ta cho rằng đây là thuốc độc. Tuy nhiên, khi một người vợ của nhà vua, bị trục xuất khỏi vương quốc, quyết định kết thúc cuộc đời bằng loại nước này, nàng lại cảm thấy phấn chấn và dễ chịu hơn sau khi uống. Nàng kể lại trải nghiệm của mình với nhà vua, và từ đó nhà vua đã bị mê hoặc bởi thức uống này, còn nàng thì được trở lại vương quốc.

Rượu vang là gì?

Rượu vang là một loại thức uống có cồn được sản xuất thông qua quá trình lên men từ nho. Nhờ vào sự cân bằng hóa học tự nhiên của nho, quá trình lên men diễn ra mà không cần bổ sung thêm đường, axit, enzym hay các chất phụ gia khác. Lượng đường có sẵn trong nho được chuyển hóa bởi men, tạo thành rượu và carbon dioxide. Tùy thuộc vào giống nho và điều kiện lên men, sẽ tạo ra các loại nấm men khác nhau và từ đó, hình thành các loại rượu vang với hương vị và đặc tính riêng biệt.

Tác dụng của rượu vang

Trong cuốn sách Neuroenology: How the Brain Creates the Taste of Wine (tạm dịch: Thần kinh học: Làm thế nào mà não tạo ra vị giác của rượu vang) xuất bản vào tháng 11/2016, Giáo sư Gordon M. 

Shepherd đã khám phá mối liên hệ giữa não bộ và khả năng cảm nhận hương vị của rượu vang. Ông chia sẻ rằng hành vi uống rượu vang là một quá trình phức tạp, liên quan đến nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm cách chúng ta nhâm nhi rượu, cách lưỡi di chuyển rượu quanh miệng và cách mũi phản ứng với hương thơm của rượu.

Trong một bài phát biểu với National Public Radio, Shepherd giải thích rằng nghiên cứu của ông không chỉ dừng lại ở việc phân tích rượu, mà còn tập trung vào trải nghiệm của người uống. Ông nhấn mạnh rằng, “Bạn không chỉ đơn giản là đưa rượu vào miệng và để nó ở đó. Chúng ta phải di chuyển và nuốt nó, và đó là một hành động rất phức tạp.” Shepherd cho rằng bộ não đóng vai trò quan trọng trong việc giải mã hương vị của rượu.

Shepherd cũng so sánh vai trò của não bộ với cách mà mắt chúng ta cảm nhận màu sắc: “Những vật thể bạn nhìn thấy không thực sự có màu sắc. Chúng ta chỉ cảm nhận được màu sắc khi ánh sáng chiếu vào mắt, kích hoạt các hệ thống trong não tạo ra màu sắc từ các bước sóng khác nhau. 

Tương tự, các phân tử trong rượu vang không có hương vị, nhưng khi chúng kích thích não, não tạo ra hương vị giống như cách nó tạo ra màu sắc.” Điều này cho thấy quá trình thưởng thức rượu vang yêu cầu sự hoạt động tích cực của não bộ, kích thích chất xám nhiều hơn so với các hoạt động đòi hỏi logic hay kiến thức cụ thể.

Ngoài ra, rượu vang còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Chất chống oxy hóa trong rượu vang hoạt động như một lớp bảo vệ, ngăn chặn sự tổn thương tế bào và quá trình lão hóa cơ thể. Hơn nữa, rượu vang còn có thuộc tính chống đông máu, giúp ngăn ngừa các bệnh về máu và tim mạch. 

Các thành phần hóa học độc đáo trong rượu vang đỏ còn có tác dụng kháng khuẩn, chống virus và ký sinh trùng, bảo vệ thận và hệ thần kinh, giúp phòng ngừa triệu chứng Parkinson. Chất Resveratrol trong rượu vang có khả năng ngăn chặn 30% các bệnh mãn tính gây ra bởi chế độ ăn uống có nhiều chất béo, cũng như ngăn ngừa một số loại ung thư không do di truyền.

Các loại rượu vang

Rượu vang tự nhiên

Rượu vang tự nhiên, còn được gọi là Table wine, là loại rượu được sản xuất thông qua quá trình lên men nho mà không cần thêm đường hoặc rượu. Quá trình lên men này sẽ dừng lại khi không còn đường tự nhiên để chuyển hóa, thường đạt nồng độ cồn tối đa khoảng 14%. Do đó, các loại rượu vang thuộc nhóm này thường có nồng độ cồn dao động từ 7% đến 14%.

Ngoài việc lên men tự nhiên, một số loại Table wine còn được sản xuất bằng cách sử dụng các phương pháp không tự nhiên như nhiệt, hoặc thêm các chất bảo quản như sulfur dioxide…

Vang trắng (White wine): Được làm từ nho trắng, loại rượu này thường được phục vụ ở nhiệt độ từ 8°C đến 12°C, sử dụng ly White wine. Rượu vang trắng thường được kết hợp với các món ăn như cá, hải sản, xà lách và thịt gia cầm.

Vang đỏ (Red wine): Làm từ nho đỏ, vang đỏ thường được phục vụ ở nhiệt độ phòng từ 15°C đến 20°C, sử dụng ly Red wine. Loại rượu này thường được kết hợp với các món thịt nướng, thịt rừng và phô mai.

Vang hồng (Rosé wine): Quá trình sản xuất tương tự như vang đỏ nhưng thời gian ngâm nước cốt nho với vỏ nho ngắn hơn (tối đa 2 ngày). Vang hồng thường được phục vụ ở nhiệt độ từ 8°C đến 12°C, sử dụng ly White wine. Loại rượu này thích hợp để kết hợp với các món ăn nhẹ và tráng miệng.

Rượu vang sủi bọt

Rượu vang sủi bọt, còn được gọi là Sparkling wine, là loại rượu được lên men từ nho với nồng độ cồn từ 7% đến 14%, tương tự như rượu vang tự nhiên. Tuy nhiên, Sparkling wine nổi bật với đặc điểm được bổ sung carbonat trong quá trình lên men lần thứ hai sau khi rượu đã được đóng chai. 

Chính vì điều này, khi mở chai rượu, bạn sẽ nghe thấy âm thanh sôi động, một đặc trưng không thể nhầm lẫn của các loại rượu sâm-panh. Phương pháp chế tạo rượu vang sủi bọt, điển hình là loại Champagne, được sáng tạo bởi tu sĩ Dom Perignon vào thế kỷ 18. 

Mặc dù tất cả các loại rượu Champagne đều thuộc nhóm Sparkling wine, không phải loại Sparkling wine nào cũng là Champagne. Chỉ những loại rượu vang sủi bọt có xuất xứ từ vùng Champagne của Pháp mới được gọi là Champagne, trong khi các loại khác đơn thuần là rượu vang sủi bọt.

Cách phục vụ rượu vang đúng cách

Trước khi phục vụ rượu vang, nhân viên sẽ dọn bớt các ly không phù hợp trên bàn tiệc, chỉ để lại loại ly tương ứng hoặc mang ra loại ly phù hợp với dòng rượu mà khách hàng đã gọi. Ly dùng để phục vụ rượu vang cần được lau sạch sẽ, đảm bảo không có dấu vân tay hay bất kỳ vết nứt nào.

Sau đó, nhân viên sẽ mang chai rượu ra giới thiệu với chủ tiệc, đặc biệt nhấn mạnh vào tên nhãn rượu, năm sản xuất, giống nho, và xuất xứ để xác nhận với khách hàng. Trong lúc này, nhãn chai rượu vang phải luôn được xoay về hướng khách hàng, đây là một bước quan trọng trong quy trình phục vụ rượu vang. Tiếp theo, nhân viên sẽ rót một ít rượu vang cho chủ tiệc thử trước. Khi chủ tiệc đã thử xong, nhân viên mới tiến hành rót rượu cho các vị khách còn lại, theo thứ tự từ nữ trước, nam sau, từ người lớn đến người trẻ tuổi.

Để tránh rượu nhỏ giọt ra ngoài, nhân viên sẽ xoay nhẹ cổ tay khi rót. Trước và sau mỗi lần rót, cần dùng khăn sạch lau miệng chai rượu. Sau khi rót xong, chai rượu sẽ được đặt vào xô đá hoặc để lên bàn với nhãn chai luôn hướng về phía khách hàng.

Nhân viên sẽ tiếp tục rót rượu cho khách đến khi chai rượu gần hết, sau đó thông báo cho chủ tiệc và hỏi xem họ có muốn gọi thêm rượu hay không.

Quy tắc và thứ tự phục vụ rượu vang

Khi phục vụ rượu vang trong bữa tiệc, cần lưu ý một số nguyên tắc sau để đảm bảo trải nghiệm tốt nhất cho thực khách:

• Tránh phục vụ các loại rượu vang có độ cồn cao vào đầu bữa ăn.
• Các loại sâm-panh (vang sủi tăm) thường được phục vụ vào đầu bữa tiệc.
• Vang ngọt thường được chọn để phục vụ vào cuối bữa tiệc.
• Rượu vang nhẹ nên được phục vụ trước các loại vang nặng.
• Rượu vang trắng sẽ được phục vụ trước vang đỏ.
• Rượu vang có vị chua thường được phục vụ trước các loại vang ngọt.
• Rượu vang thông thường nên được phục vụ trước các loại vang nổi tiếng và chất lượng cao.

Nhiệt độ bảo quản rượu vang

Nhiệt độ lý tưởng để lưu trữ rượu vang là từ 50 – 55 độ Fahrenheit (khoảng 10 – 13 độ C).

Rượu vang trắng, vang hồng và Champagne nên được bảo quản ở nhiệt độ từ 40 – 50 độ Fahrenheit (khoảng 4 – 10 độ C).

Rượu vang đỏ và các loại rượu vang tăng cường thường được bảo quản ở nhiệt độ từ 63 – 66 độ Fahrenheit (khoảng 17 – 19 độ C).

Đối với rượu vang đỏ, nên mở chai trước khi uống từ 15 – 30 phút để men có thể thoát ra ngoài và rượu được tiếp xúc với không khí. Quá trình phản ứng hóa học giữa oxy và rượu sẽ giúp phát triển mùi vị, làm đậm đà hơn, đặc biệt là vị chát. Ngoài ra, cần lưu ý không nên ngâm vang đỏ quá lạnh vì có thể làm hỏng hương thơm của rượu, và tránh phục vụ vang đỏ cùng với các món salad trộn dầu giấm.

Những lưu ý đặc biệt về rượu vang

Có những loại rượu vang chỉ mang tên của một giống nho cụ thể, theo quy định, 100% nước cốt của rượu vang phải được làm từ giống nho đó. Ví dụ như: Chardonnay, Merlot, Shiraz…

Số năm ghi trên nhãn của một chai rượu vang chỉ ra rằng tất cả nho sử dụng để chế biến rượu đều được thu hoạch trong năm đó, được gọi là niên vụ “vintage.”

Một ly rượu vang thường được phục vụ với dung tích từ 12 cl đến 15 cl và luôn luôn được phục vụ mà không kèm đá.

Cách thưởng thức rượu vang trong một bữa ăn cũng tuân theo thứ tự: vang trắng, vang hồng được phục vụ trước vang đỏ; vang trẻ được phục vụ trước vang lâu năm; vang nhẹ trước vang nặng; vang có vị chua trước vang có vị dịu; và vang thường sẽ được phục vụ trước các loại vang hảo hạng.

Hy vọng rằng qua bài viết này, bạn đã có được cái nhìn rõ ràng hơn về thế giới đa dạng và phong phú của rượu vang. Từ các quy tắc về phục vụ, bảo quản, đến cách thưởng thức, mỗi chi tiết đều góp phần vào việc tận hưởng trọn vẹn hương vị và giá trị của rượu vang. Rượu vang không chỉ là một thức uống mà còn là nghệ thuật, là văn hóa, và là sự kết nối giữa con người với nhau.